· 

Palermo la ziz: tips

Palermo. Schitterende hoofdstad van chaos; multiculturaliteit; puinhopen en belezze. Hoewel de stad bij vele bezoekers niet liefde op het eerste gezicht teweeg brengt, weet zij na nadere kennismaking een plek in je hart te veroveren.

Storia

Palermo is de wereld in het klein. 
Een geschiedenis in straten. ‘Palermo’ komt van het woord panormos, dat Grieks is voor ‘volledige haven’. Eerst heette de stad Ziz, de bloem, toen de stad in de zevende eeuw v.chr. werd gesticht door de Feniciërs

In de vierde eeuw v. chr. probeerden de Grieken, die de oostkust van Sicilië in handen hadden, de stad te veroveren, hetgeen ze nooit gelukt is. De Romeinen lukte het wel, tijdens de Punische oorlogen. Voor hen werd het een belangrijke havenstad. 
Na de val van het Romeinse rijk werd de stad Arabisch; de stad van honderd moskeeën! In het Europa van het jaar 1000 hadden alleen Cordoba en Constantinopel meer inwoners. 
In 1072 veroverden de Normandiërs, onder leiding van Rogier I, de stad en brak er een eeuw van welvaart aan. In deze eeuw werd Palermo het unieke kruispunt van culturen, die allen hun plek vonden aan het hof van allereerst Rogier I en II en vervolgens van Frederick II. 
In die tijd ontstond de Arabisch-Normandische stijl: Arabische woestijnkastelen en rode koepeltjes sieren nog altijd het beeld van de stad. 

Na de Normandische koningen kwamen de Fransen en vervolgens de Spanjaarden, die zorgden voor de barokke palazzi. De tweede wereldoorlog en de cosa nostra zorgden tot voor kort voor een slechte impressie van de stad; maar sinds het einde van de jaren ‘90 werd het tij gekeerd. Een frisse warme wind waait door de via Maqeda; de pleinen en la Kalsa. Ontdek Palermo met deze acht tips!

1. Capella pallatina

De capella palatina is dé plek waar de Islam, het Grieks én het Latijnse christendom versmelten. Op de muren wordt in mozaïeken verhalen uit het oude testament verteld; en verhalen uit 1001 nacht schitteren vanaf het Arabische muqarnas plafond. De kapel (1143) was de ontvangstruimte van de Normandische koning Rogier II en toont de ziel van het verleden en het heden van de stad: intercultureel; open en tolerant. Laat je betoveren door de prachtige mozaïeken, die vertellen over Noach; Kain en Abel; Esau en Jakob. 

2. Markten

Ballarò
Ballarò
‘Wanneer de straten van de Vucciria droog zijn’. Nooit dus, bedoelen de Palermitanen daarmee! ‘S ochtends markt en ‘s avonds een befaamde uitgaansplek, de buurt waar Renato Guttoso zijn beroemde schilderij maakte. De drukte van de Vucciria heeft zich de afgelopen jaren vooral naar de Ballaro markt verplaatst. Verbaas je hier over de geuren; de kleuren; en het nog altijd op de Arabieren gebaseerde geroep van de koopmannen! 

3. Streetfood

Pane e panelle
Pane e panelle
Vergeet fancy restaurants en eet op straat, bij één van de vele frittorie op wielen of bij een afhaal met de deur aan de weg, zoals ooit de Romeinen en later ook de Arabieren aten.
Probeer ten minste:
1. Pane con panelle e croche: Panelle eet je alleen in Palermo. Deze gefrituurde kikkererwtenpannenkoekjes eet je met peper, zout en citoensap op brood. Voor €1,50 eet je de beste Panelle bij Nni Franco U Vastidarru, Via Vittorio Emanuele 102. 
2. Arancini: deze gefrituurde rijstballen met diverse vullingen zijn de perfecte snack. Bij bar touring, tegenover het park Villa Giulia, zijn ze het fantastico. De klassieker is al ragu, maar bij ke Palle op de Via Maqeda 270 zijn ze in alle smaken verkrijgbaar; van zwaardvis tot pistache. 
Arancini
Arancini
3: pani ca meusa: voor de waaghals is daar dan de trots van Palermo: broodje milt! Met cacciacavallo kaas erop heet dit maritatu. Zonder kaas, maar mét citroensap, heet ditschettu.Vooral op de markten van Ballaro en la Vucciria komt de geur je tegenmoet.  Rocky Basile is de onbetwiste meusakoning. (Vucciria)
4. Sfincione: de kunst van de eenvoud. Dit pizzabrood wordt belegd met tomatensaus en ansjovis en wordt overal verkocht. Ovunque.
5. Frittola: ik vroeg me altijd al af wat er in de bedekte ‘Panaru’ manden zat. Het mysterie waarvoor de mannen op de Vucciria in de rij stonden. Frittola is gefrituurd restvlees, met name van milt, dat in een Piaggio wordt vervoerd. Zio Toto, oom Toto, staat dagelijks op de Ballaro. 

4. Heiligen

Hoewel de inwoners van Palermo niet bepaald altijd Santi, heiligen, geweest zijn, weten ze ze wel nog altijd te vereren. In de straten worden kapelletjes ingericht en bijgehouden, gevuld met foto’svan zowel familieleden als lievelingsheiligen. La santa favorita is Rosalia, de vrouw die in de 12e eeuw koos voor afzondering op de monte pellegrino. In de 17e eeuw redde zij de Palermitani van  de pest en sindsdien is zij niet weg te denken uit het straatbeeld. Je herkent haar aan de rozen in het haar; de schedel in haar hand en de Bijbel aan haar voeten. 
Mocht je tijd hebben, bezoek dan haar heiligdom op de monte Pellegrino voor een prachtig staaltje folklore. Van sjaals van de lokale voetbalclub tot trouwjurken, en van zwangerschapstesten tot autosleutels: werkelijk van alles wordt er door de stedelingen de berg op vervoerd om in gunste te komen van la Santuzza.
Santuario di rosalia; monte pellegrino. Neem bus 107 of 603 vanaf piazza Politeama
Santuario di rosalia; monte pellegrino. Neem bus 107 of 603 vanaf piazza Politeama

5. Serpotta

Putti van Giacomo Serpotta
Putti van Giacomo Serpotta
Giacomo Serpotta drukte in de zeventiende eeuw zijn stempel op Palermo zoals Bernini dat deed in Rome. Zijn stucco putti sieren de oratorie van Palermo, zoals die van san Lorezo; san Domenico en de Santa Cita. Giacomo werd geboren in Palermo en stierf aldaar, zonder Sicilië ooit verlaten te hebben. Des te indrukwekkend zijn zijn beeldhouwwerken. Hij werd ook wel beschreven als de ‘meteor in the sicilian sky’. Koop een combinatiekaartje voor de diverse oratorie en ontdek waarom. 

- San Lorenzo: Via Immacolata 1
- Santa cita: Via Valverde 3
- San Domenico: Via Bambinai 2

6. La kalsa

La Kalsa. Gehaat en geliefd, maar hoe dan ook in opkomst! Ik houd van la Kalsa, de wijk aan de haven die door de Arabieren al khalesah, de verkozene werd genoemd. La kalsa is de oudste Arabische nederzetting in Europa! Verbaas je in Santa Maria dello Spasimo, de kerk zonder dak die tegenwoordig wordt gebruikt voor concerten; de markt op zondagochtend op piazza Marina of grootste Fichus van Europa in giardino Garibaldi. In deze wijk is ook de villa Giulia gevestigd, en de prachtige Botanische tuin. De begroeiing doet je geloven dat je je in Afrika bevindt, en laat dat nu bijna het geval zijn. :) Vanaf 18.00 kun je terecht op piazza Magione (vernoemd naar de kerk met het prachtige middeleeuwse klooster) voor een aperitief.
Santa Maria dello Spasimo
Santa Maria dello Spasimo

7. No maffia

Palermo stond en staat bekend om haar verleden van maffiosi en de cosa nostra. Sinds de moord op Falcone en Borsellino in 1992 is er echter veel veranderd, beginnend in Palermo. Breng een bezoek aanhet graf van Giovanni Falcone in de kerk van San Domenico en zie de hartverwarmende spreuken op briefjes die Palermitanen hier achter laten. Op de via Notarbartolo , voor zijn geboortehuis ,wordt dit gebruik voortgezet op de Falcone tree. Elk jaar op 24 mei vindt er hier een indrukwekkende bijeenkomst plaats, die bewijst dat Rosaria Schifani geen gelijk had in haar beroemd geworden speech. De vrouw die weduwe werd na de aanslag van 1992 stelde dat de stad geen liefde kende. Ma l’amore vince sempre. 
Murales van Falcone e Borsellino, la Kalsa
Murales van Falcone e Borsellino, la Kalsa
In de stad zijn verschillende no pizzo initiatieven, waar men niet betaalt voor bescherming. Op addiopizzo.org vindt je deze winkels en restaurants, aangegeven op een kaart.

8. Il mare

Mondello
Mondello
Het is fijn om over de Foro Italica te lopen en de zee te zien, maar nog fijner is het om een dag te spenderen aan één van de stranden rondom de Siciliaanse hoofdstad. Met bus 806 ben je in een mum van tijd in het bijna tropische Mondello, waar het met name in de zomermaanden een casino is van Palermitanen die komen om een Brioche con Gelato te eten en te zwemmen in de azuurblauwe zee. Meer tijd? Neem dan een boot naar het prachtige eiland Ustica vanuit de haven van Palermo of wandel in het natuurpark lo Zingaro. 

‘citta al mare, fammi trovare
Tutto che hanno cercato da te’